Leren van ruimtelandbouw

Er zijn verrassend veel parallellen tussen de landbouwvraagstukken op aarde en die van het telen van voedsel op Mars en de Maan. 15 februari is er een webinar over dit onderwerp. Hoe kunnen we de ideeën van ruimtelandbouw ook hier op aarde gebruiken? ‘Zowel in de ruimte als op aarde streven we naar duurzame circulaire landbouw.’

Oplossing voor aarde en ruimte

Wieger Wamelink is ‘ruimtelandbouwer’. Van kinds af aan al geïnteresseerd in zowel ruimtevaart als ecologie. Binnen zijn project ‘Food for Mars and Moon’ op de WUR zoekt hij naar oplossingen voor problemen waar agrariërs hier op aarde ook mee kampen, zoals: hergebruik van grondstoffen als fosfaat en stikstof, een gesloten kringloop en antwoord op de vraag hoe maak je moeilijke bodems (weer) vruchtbaar?

Wieger Wamelink bootst in een lab de situatie in de ruimte na.

Bij ruimtelandbouw denk je onmiddellijk aan de film The Martian waarin de hoofdrolspeler overleeft door het telen van aardappelen. Hoe realistisch is die film?
‘Best realistisch. Op Mars en de Maan heb je levenloze bodem, maar er is wel water. Breng je daar bijvoorbeeld wormen en voedsel heen, kun je op die bodem groenten telen. Maar je hebt er anders dan in de film geen tent maar een goed gebouw voor nodig. Kosmische straling heeft veel invloed op de groei van groenten. In The Martian gaat het vooral om aardappelen. Dat is een goede keuze. De aardappel heeft weinig ruimte nodig, levert veel energie en groeit snel. Rogge en rijst is lastiger. Voor de film was het maken van water leuk, maar ze hadden een stuk makkelijker kunnen graven naar water. Het is er.’

Wat is er op de Maan en Mars wel en niet om voedsel te kunnen verbouwen?
‘Er is water, maar de bodem is dood. Je moet er dus wel wat heenbrengen. En waar we hier een overdosis aan stikstof hebben, is er daar een tekort. Dat zullen we dus moeten maken. De bodem is ook zout op Mars en de Maan. Dat heeft dus ook gevolgen voor de bouw van groenten. Maar overall is de conclusie: het kan.’

Kiemen van aardappelen op gesimuleerde ‘Mars grond’.

Wat hebben we hier op aarde aan jullie onderzoek?
‘Het onderzoek is dubbel. Enerzijds kijken we hoe we op de Maan en Mars iets kunnen gaan verbouwen. Over twee jaar gaan we naar de Maan, dus moeten we wel iets. Maar het onderzoek helpt ons ook om te kijken hoe we de problemen daar kunnen gebruiken voor de problemen hier. Want er zijn heel veel parallellen. Denk aan bodemverdichting. Die is er in de ruimte ook. En op de Maan en Mars is dus veel zout water. Daar groeien aarsappelen slecht op. Maar verbouw je bijvoorbeeld zeekraal, dat haalt zout uit de bodem. Doe je dat eerst, dan kun je er daarna misschien prima aardappelen op verbouwen. Op onze testlocaties gebruiken we vooral woestijngrond waar we leven uit hebben gehaald. Je kunt je voorstellen dat wat we hier leren over dode grond weer levend maken, dat voor landen in het Midden-Oosten heel interessant kan zijn. Hoe kunnen we de woestijn weer levend krijgen door wat we leren van ruimtelandbouw? Het is dus halen en brengen kennis vanuit de ruimte naar de aarde en andersom. Eigenlijk geldt voor hier op aarde en als in de ruimte hetzelfde. We zijn momenteel op zoek naar hoe we agrarische circulaire landbouw kunnen ontwikkelen. Dat is hier niet anders dan daar en kunnen veel leren door te denken vanuit een ruimteperspectief. Omdat de ruimte zo tot de verbeelding spreekt, helpt het je enorm in het denken over mogelijkheden. Denk ook aan stadslandbouw. Er is in de stad weinig ruimte, hoe kun je dan toch landbouw bedrijven. Denken vanuit “space” helpt je dan erom in creatief denken.’

Wat ga je in het webinar doen?
‘Wat gaan wat vertellen over ons onderzoek, maar we halen van te voren ook vragen op bij kijkers. Mensen kunnen zich nu al aanmelden en dan gaan we een aantal van die vragen beantwoorden.’