Standpunt over data-delen wordt alleen maar belangrijker

Als er ooit een reden was voor de akkerbouw om zijn data-positie te bepalen dan is dat nu wel. Wie mag de data zien en onder welke voorwaarden?

Van verschillende kanten werd al gevraagd naar (of getrokken aan) de data die telers werkendeweg op hun bedrijven verzamelen.  Adviseurs, al dan niet van toeleveranciers,  hebben vaak gegevens nodig voor een advies op maat voor de hoogte van inputs op afzonderlijke percelen, tot aan plaatsspecifieke input toe.  Ook afnemers willen graag zo specifiek mogelijk weten hoe en onder welke omstandigheden hun grondstof  precies is gegroeid. Dit ter borging van de kwaliteit; voor hun eigen productieproces, maar ook ter verantwoording van de kwaliteit/voedselveiligheid naar verderop in de keten.

Ook overheid wil meekijken

Maar daar blijft het niet bij. Overheden willen ook graag gedetailleerd weten of en hoe boeren met de regels omgaan. We komen dan nog nadrukkelijker op het begrip compliance. Compliance betekent letterlijk naleving. Compliance kan worden gedefinieerd als: ‘Het bevorderen van en het doen toezien op de naleving van externe en interne regels die relevant zijn voor de integriteit van de organisatie’.

NPPL’ers praten op 24 augustus (VIP-dag) mee over controle op compliance

Over deze compliance, en dan met name over de controle door de overheid  en enkele grote ketenpartijen op naleving van regels, gaat het op de VIP-dag 24 augustus bij Jacob van den Borne in Reusel tijdens een bijeenkomst voor NPPL-deelnemers. Centrale vraag is dan hoe vergaand en onder welke voorwaarden telers de overheid inzicht willen geven in hun bedrijfsdata. Data die in toenemende mate zeer specifiek en gedetailleerd zijn.     

Voorzover het de overheid betreft speelt dit brede begrip compliance op drie hoofonderwerpen:

• 1. Precisielandbouwtoepassingen als eco-activiteiten in het nieuwe GLB 2024.
• 2. Verantwoording via KPI’s.
• 3. Gewasbeschermingsmonitor.

Over alle drie valt het een en ander te zeggen. 

1. Precisie in GLB

Het ministerie van LNV heeft toegezegd precisietechnieken (PL) op te nemen in de lijst met eco-activiteiten in het Gemeenschappelijke Landbouwbeleid (GLB). Op de NPPL-bijeenkomst dit voorjaar in Kamerik zijn daarvoor door deelnemers suggesties gedaan. Welke PL-toepassingen voor 2024 in de ecoregeling worden opgenomen is nog niet bekend. Duidelijk is al wel dat de focus voor het binnenhalen van punten voor de kwalificaties Goud, Zilver en Brons ligt op precisiegewasbescherming, precisiebemesting en fertigatie.

Van belang is hier dat de boer aantoont hij of zij de PL-maatregel daadwerkelijke heeft uitgevoerd.  Dat begint eenvoudigweg met het hebben van de machines/installaties daarvoor. Maar nadrukkelijk hoort daar ook het bewijs van uitvoering bij. Digitale taakkaarten of nog beter resultaatkaarten (as applied maps) spelen hierbij een grote rol.

2. De KPI’s

Ook voor ontwikkelingen in  de kringlooplandbouw en de vergroting van de biodiversiteit in de akkerbouw kan controle op compliance via data een rol spelen.  Hier wordt gesproken in termen van KPI’s. Zo lopen er twee trajecten, namelijk het LNV KPI-K (kringlooplandbouw voor alle sectoren) en het KPI-BMA project (Biodiversiteitsmonitor akkerbouw). KPI is de afkorting voor Kritieke Prestatie-Indicator. (In het Engels spreekt men van Key Performance Indicator.) Met deze  kritieke prestatie-indicatoren zijn prestaties van organisaties, teams en ook van afzonderlijke medewerkers meten. Maar dus ook van prestaties op het vlak van kringlooplandbouw of vergroting van biodiversiteit.

Duidelijk mag zijn dat bij dat meten van prestaties ook hier het gebruik van data van individuele telers, percelen en delen van percelen om de hoek komt kijken. In 2024 moeten er brede KPI-pilots komen in o.a.  Flevoland, het Zuidwesten en Drenthe. LNV mikt er op dat het werken met deze KPI’s in 2025 up and running is.

Tijdens NPPL on Tour op de Precisiedagen laten we de KPI-module voor open teelten zien.  Deze geeft zowel de BMA-KPI’s als stikstofoverschot en organischestofopbouw op perceel- en gewasniveau. op bedrijfsniveau als perceelkengetallen op een dashboard voor de boer.  Zie KPI-module op Farmmaps. Vanuit deze boerendataruimte kan de boer KPI’s delen met overheden en ketenpartijen.

3. Gewasbeschermingsmonitor

Het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit gaat vanuit Europese regelgeving een gewasbeschermingsmonitor optuigen waarin het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen per bedrijf wordt geregistreerd. Doel is om die in 2024 verder uit te werken. Ook hier is het de vraag of de akkerbouwer zijn huidige gewasbeschermingsmonitor-/teeltregistratiedata in zijn geheel moet aanbieden of dat hij dat alleen in kengetallen onder strikte voorwaarden moet doen. Dit moet de komende tijd helder worden.

Roadmap digitalisering leidend

Het antwoord op de vraag onder welke voorwaarden de akkerbouwer zijn gegevens ter beschikking zou kunnen stellen is al vastgelegd in de roadmap ‘Naar een data-ecosysteem in de open teelten’. Deze is gemaakt door BO-Akkerbouw, LNV, RVO en WUR. De basis in de roadmap is een breedgedragen gedragscode, die thans geupdate wordt in de PPS DOOPT. In de gedragscode zijn voor het uitwisselen en gebruiken van data spelregels vastgelegd.

De gedragscode in het kort:

• De teler heeft zeggenschap over data die op zijn of haar bedrijf gegenereerd wordt (soevereiniteit).
• De rechten op de data van het teeltbedrijf zijn in handen van de teler. De teler is eigenaar.
• Omdat de kwaliteit van de data de waarde ervan bepaalt, staat de teler in voor de juistheid en de volledigheid van de data.
• De te gebruik software voldoet aan standaarden en levert ze in formats zodanig data ze deelbaar zijn (Interoperabiliteit).
• De afnemer van de data moet vooraf het gebruiksdoel van de data melden aan de teler. Deze beslist of zijn data mogen worden gedeeld voor dit doel (Transparantie).
• De afnemer mag de data alleen gebruiken voor het overeengekomen gebruiksdoel.
• De afnemer van de data gaat zorgvuldig om met de data. Dit betekent dat de afnemer de data zo goed mogelijk beveiligt tegen verlies, diefstal en onbevoegde toegang en dat hij regelmatig back-ups maakt om dataverlies te voorkomen.
• Als een teler wisselt van software provider, moet hij of zij de data van het bedrijf mee kunnen nemen (portabiliteit).

Of in de woorden van precisiepionier Jacob van den Borne: “In principe mogen ze van mij alles weten. Alleen bepaal ik zelf wie, wat en voor welk doel.”

Of deze roadmap volstaat voor de compliance door de overheid en data-gebruik in de keten, daarover gaat het op 24 augustus in Reusel.