Verregenen verdunde mest komt niet van de grond

Melkveehouder Rudie Haarman wilde binnen de Nationale Proeftuin Precisielandbouw (NPPL) experimenteren met het verregenen van verdunde mest. Binnen de huidige regelgeving is het experiment echter niet mogelijk.

De stikstofcrisis eind vorig jaar heeft melkveehouder Rudie Haarman in Bathmen (Ov.) aan het denken gezet. Het Landbouw Collectief schoof toentertijd drie maatregelen naar voren om uit de stikstofimpasse te komen. Bemesten met het toevoegen van water, was een van de maatregelen die het collectief voorstelde. “Dat kan ook anders”, was de gedachte van Haarman. “Je kunt het ook andersom doen: mest toevoegen aan beregeningswater.”

Altijd beregenen

Voor de melkveehouder was dit idee een belangrijke drijfveer om zich aan te melden voor de Nationale Proeftuin Precisielandbouw (NPPL). Zijn melkveebedrijf in Bathmen ligt op hoge zandgrond. Dat betekent dat op het 66 hectare grote bedrijf ook in een normaal jaar beregend moet worden. “Bij ons is het niet de vraag of we moeten beregenen, maar wanneer.”

Haarman had zijn idee voor het verregenen van mest al helemaal in gedachten klaar. De mest van de 130 melkkoeien wordt al eens in de twee maanden door loonbedrijf Almen Harfsen gescheiden met een persvezelscheider. De dikke fractie wordt ingekuild en gebruikt als biobedding in diepstrooiselligboxen. Dunne mest wordt opgeslagen in een aparte kelder.

Dunne fractie

Deze dunne fractie dacht Haarman goed te kunnen gebruiken voor het verregenen van mest. Het zou als voordeel hebben dat dit minder arbeid zou vergen. Daarnaast kan het de loonwerkkosten fors drukken. In een droge periode komt de loonwerker iedere ochtend met de zodebemester. Deze bemest een strook die later op de dag wordt beregend met de beregeningsinstallatie. Dat is een weinig efficiënte en kostenverhogende werkwijze.

De melkveehouder had inmiddels uitgerekend dat het aandeel van de verdunde mest zo’n 5% zou moeten zijn van de hoeveelheid water die via de beregeningsinstallatie wordt verspreid. Samen met WUR-onderzoeker Frank Hollewand was een ruwe onderzoeksopzet voor het beregenen van de mest uitgewerkt. Onderdeel van de afspraken was dat Hollewand zou checken of dit experiment kans van slagen had. Haarman: “Ik wil niet het risico lopen om bezoek te krijgen van de NVWA die komt melden dat we de regels overtreden.”

Niet haalbaar

Zover is het niet gekomen. De consultatie bij collega-onderzoekers van de WUR maakte duidelijk dat het experiment bij Haarman op dit moment geen kans van slagen heeft. Ook de optie om een ontheffing te krijgen, lijkt op korte termijn niet realistisch.

Volgens WUR-onderzoeker Herman van Schooten is in Nederland al eerder onderzoek gedaan naar het verregenen van mest. Het onderzoek maakte toen al duidelijk dat het verregenen grotere verliezen oplevert dan de huidige manieren van mest uitrijden.
Daarnaast is vastgesteld dat binnen de huidige regelgeving het mest toevoegen aan beregeningswater wordt beschouwd als bovengronds mest uitrijden. Het beregenen met haspel en kanon is te onnauwkeurig omdat –zonder voorzorgsmaatregelen – het water met de verdunde mest in sloten, op andermans percelen of over bomen gesproeid kan worden. Daarnaast blijkt uit onderzoek dat de geur van mest net zo intens is als met bovengronds uitrijden.

Op lager pitje

Haarman heeft zijn knopen geteld en besloten het idee niet uit te voeren. De komst van het coronavirus heeft ervoor gezorgd dat hij zijn activiteiten voor de nationale proeftuin dit jaar op een lager pitjes zet. Haarman: “Ik baal er wel van, maar het is niet anders. Later dit jaar moeten we maar eens kijken wat er wel bij de beregening aan precisietechnieken op ons bedrijf mogelijk is.”