‘Tijd voor andere regels autonome trekkers’

Trekkers die zelfstandig de schuurdeuren kunnen openen, naar het land rijden en daar waar nodig zaaien, spuiten of land bewerken. Dat is het uiteindelijke ‘droomplaatje’ waar veel onderzoekers en innovatieve boeren naartoe willen. Door wetgeving lijkt het nog ver weg. Wat moet er gebeuren om dit mogelijk te maken?

Binnen de agrarische sector zijn er al jaren hoge verwachtingen rondom autonome voertuigen, oftewel onbemande machines die zelfstandig besluiten nemen tijdens het rijden, vertelt de in akkerbouwtechnologie gespecialiseerde Wageningen University & Research-onderzoeker Tamme van der Wal.

Piloot vereist

Er moet echter op dit moment bij autonome voertuigen in de landbouw nog altijd een mens aanwezig zijn, zodat er tijdig kan worden ingegrepen wanneer het mis gaat. Het arbeidsbesparende effect van robots wordt daarmee grotendeels tenietgedaan. “Het blijft toch een beperking. En die zie je zowel voor rijdende trekkers en auto’s als voor vliegende apparaten zoals drones.”

Natuurlijk zijn er experimenten, ook op de openbare weg, maar die mogen alleen met een lokale ontheffing, legt van der Wal uit. “Zoals het er nu voor staat ontkom je er niet aan dat er iemand is die op de stopknop kan drukken als het moet. Wat wel een volgende stap kan zijn is een herder-concept waarbij een boer bijvoorbeeld vijf of tien machines tegelijk van afstand in de gaten kan houden.”

Risico’s kunnen uitleggen

Ook WUR-onderzoeker Ard Nieuwenhuizen stelt dat er voor autonome trekkers tot nu toe weinig regelgeving is uitgewerkt. “Net als bij drones geldt ook voor autonome trekkers dat je ze over je percelen mag inzetten mits er een persoon toezicht houdt. De afstand moet zo’n 600 meter zijn. Mijn ervaring is dat je in Nederland op proefbasis best veel mag uitproberen, mits je kan uitleggen welke risico’s er zijn en hoe je deze wegneemt.”

Er zit weinig ‘lucht’ in die regel, terwijl er op landbouwpercelen toch heel andere risico’s gelden dan in een drukke straat. Niet iedereen kan zich hierin vinden. Theo Vulink van branchevereniging Fedecom hoopt vooral dat in de toekomst qua wetgeving meer specifiek wordt gekeken naar agrarische toepassingen.

“Je kunt robots in allerlei segmenten opknippen. Robots voor persoonlijke verzorging van mensen, voertuigen op de weg, vliegtuigen in de lucht. Wat wij belangrijk vinden is dat er goed wordt gekeken naar hoe robots worden gebruikt in de agrarische sector. Je kan een agrarisch perceel, waar autonome trekkers komen te rijden, niet vergelijken met een omgeving waarin overal mensen aanwezig zijn. Ook niet met de chemische industrie waar allerlei risico’s zijn door aanwezige stoffen.” 

Tekst gaat onder foto verder

‘Er kan eigenlijk niets mis gaan’

Thijs van de Ven, productmanager bij landbouwmechanisatiebedrijf Abemec, herkent zich in de woorden van Vulink. Abemec verkoopt al een aantal autonome voertuigen zoals de Robotti, waar proeven mee worden gehouden.

“Ik vind de wetgeving erg streng. Fabrikanten moeten ten eerste heel erg hun best doen om alle apparatuur aan CE certificering te laten voldoen. Daarbovenop komen er voor autonome voertuigen allemaal veiligheidseisen. Er is zoveel aan maatregelen ingebouwd dat het eigenlijk niet mis kan gaan.”

Van de Ven legt uit dat de robots van Abemec onder meer werken met een infraroodsensor die de omgeving scant. Wanneer er iets wordt gevonden stopt de machine automatisch. Daarnaast is er een extra bumper op het voertuig gemonteerd. Bij ieder stootje stopt het voertuig onmiddellijk.”

Wantrouwen in robots

Volgens van de Ven moet er nu altijd toezicht zijn wanneer de robots rijden, tenzij het perceel is afgesloten met hekwerk of wanneer er een sloot omheen ligt. “Wat ons betreft mag er zeker wel wat veranderen. Het lijkt alsof de buitenwereld nog niet doorheeft hoé streng de eisen voor trekkers nu zijn. Er wordt niet verder gekeken en daardoor lijkt er veel wantrouwen in robots te zijn.”

Van de Ven is het met Vulink eens dat de regelgeving die nu geldt, te veel vanuit andere sectoren is bedacht. “Het zou helpen als er meer vanuit de agrarische sector naar regelgeving wordt gekeken. Op een perceel gelden heel andere risico’s dan in de openbare ruimte of op de openbare weg.” Toch verwacht hij niet dat de komende jaren veel zal veranderen. “Ik ben daar inderdaad pessimistisch over. Voor zover ik weet liggen er geen voorstellen. En dat is jammer, want over de mogelijkheden van robots ben ik erg positief.”