Asperge steken met de hand of met oogstrobot?

02-06-2025 door Peter Visser (tekst), Koos Groenewold en Bram Becks (beeld)

Teboza BV in Helden heeft een autonome asperge oogstrobot op het bedrijf rijden. Zowel de kwalitatieve en kwantitatieve oogstprestaties van de AVL Compact S9000 asperge oogstrobot worden – binnen het programma NPPL-R Tuinbouw- vergeleken met handmatige oogst. ‘Goede handvaten of het investeren in een oogstrobot rendabel is, ontbreken nog.’

Voor aspergetelers is het lastig om een gefundeerde afweging te maken of het rendabeler is om asperges met de hand te blijven steken of om te investeren in een oogstrobot. WUR Open Teelten locatie Vredepeel valideert daarom binnen het programma NPPL-R Tuinbouw onafhankelijk de prestaties van de AVL Compact S9000 asperge oogstrobot van AVL Motion ten opzichte van de gangbare handoogst. De Nationale Proeftuin Precisielandbouw (NPPL) besteedt in het project NPPL-R Tuinbouw aandacht aan vier verschillende robot-systemen, drie oogstrobots en een verpakkingsrobot. Deze worden op Nederlandse teeltbedrijven in de praktijk getoetst.

Robot versus handsteken

Projectleider en onderzoeker agrorobotica Toon Tielen bij Wageningen Plant Research legt uit hoe het onderzoek verloopt. Op een speciaal proefvak worden vier rijen asperges steeds op de gangbare manier handmatig geoogst. Ter vergelijking oogst de machine daar eveneens vier rijen. De taaktijden/oogstnormen van beide oogstmethoden worden gelogd en met elkaar vergeleken. Daarnaast vindt telkens kwaliteitsbeoordeling en -vergelijking plaats bij samples van de handmatig en machinaal gestoken asperges. Deze validatietesten worden steekproefsgewijs uitgevoerd gedurende het aspergeseizoen. Dit gebeurt een week lang in april, twee weken in mei, en nog een week in juni, om een goede impressie van het hele seizoen te krijgen.

Directeur Rik Kursten van Teboza: ‘Uitdaging voor robots om buiten in het veld te presteren onder lastige en wisselende omstandigheden.‘

Technische prestaties

Een ander onderdeel van het NPPL-project bij Teboza is het onderzoeken hoe deze nieuwe techniek technisch aansluit bij de huidige bedrijfsprocessen en waar mogelijke verbeteringen zitten. Om beter zicht te hebben op de actuele werking van de machine wordt op de AVL Compact S9000 oogstrobot een additionele camera geplaatst die feedback geeft over hoe de robot presteert. De camera controleert bij elke module of er een asperge in de gripper zit en kan ook kwaliteitseigenschappen meten zoals bijvoorbeeld breedte en lengte. Dit geeft de teler eerder feedback als een module minder goed presteert door bijvoorbeeld een mechanische blokkade. Verder geeft het de fabrikant beter inzicht waar mogelijk kansen voor verbetering liggen. Hieruit valt te achterhalen of die detectie misschien af en toe nog een fout maakt, of dat er juist een mechanische oorzaak is waardoor het nog niet lukt om onder bepaalde omstandigheden een asperge goed uit de grond te halen.

WUR: positief verrast

Onderzoeker agrorobotica Toon Tielen bij Wageningen Plant Research is als overall projectleider bij het asperge oogstrobot project betrokken. ‘Ik ben positief verrast over waar de techniek van de AVL Compact S9000 al toe in staat is. Het is best al ver.’ Toch merkt hij dat het voor aspergetelers lastig is om te beoordelen en te bepalen of het investeren in een oogstrobot rendabel is. Goede handvatten hiervoor ontbreken. Want zelfs op zich kleine invloeden, zoals iets afwijkende verhoudingen in kwaliteitssorteringen, kunnen bijvoorbeeld al best grote invloed hebben op het totale rendement. Onafhankelijke validatie van de oogstrobot-prestaties, zowel technisch als qua werksnelheid en geoogste asperge-kwaliteit, zal daarom gaan helpen bij het maken van afwegingen rond de aanschaf van de oogstrobot. Tielen hoopt dat de aandacht rond het NPPL-project ook bijdraagt aan een betere brede bewustwording bij telers rond robots. ‘Er heerst vaak nog veel onbekendheid en onwetendheid rond nieuwe techniek. Je moet daar op een andere manier tegenaan leren kijken dan tegen de vertrouwde gangbare manier van werken. Zo maken mensen makkelijk bepaalde fouten, maar ervaring heeft telers en personeel in de loop der tijd geleerd om daar mee om te gaan. Een robot maakt andere fouten. Je moet dan niet direct roepen “hij doet het niet goed”, en het afschrijven. Bepaalde factoren zijn best logisch te verklaren. Je moet daar doorheen kunnen kijken. Er zijn dan oplossingen te vinden.’

Inpassen in bedrijfsproces

Binnen het project kijken onderzoekers ook welke verbeteringen mogelijk zijn om de techniek van de oogstrobot nog beter aan te laten sluiten op het bedrijfsproces, om zo de toegevoegde waarde verder te vergroten. Zo wordt tijdens het gerobotiseerd oogsten data verzameld en vastgelegd in combinatie met de exacte GPS-locaties. Doel is om deze data te gaan ontsluiten in een bedrijfsmanagementsysteem. Met onder andere computer-visualisaties van waarnemingen in een perceel-plattegrond (heatmap). Telers zouden op grond van deze data heel gerichte afwegingen kunnen maken voor specifieke teeltmaatregelen op bepaalde plekken binnen zo’n perceel. Waar ze tot nu toe vaak alleen op totaal perceelsniveau globaal bekend zijn met specifiekere lokale behoeftes.

Minder afhankelijk van arbeid

Teboza in Helden is in de hele asperge-keten actief: van de levering van aspergeplanten tot en met de teelt, verwerking en verkoop van verse asperges. Het bedrijf is al zo’n tien jaar lang betrokken bij initiatieven rond robotisering in de teelt, waarvan ook al heel wat ervaringsjaren met de AVL Compact S9000 asperge oogstrobot. Directeur Rik Kursten: ‘We zien daar al langere tijd kansen en mogelijkheden. Met name voor de bedrijfszekerheid, om zo minder afhankelijk te worden van seizoensarbeid. Maar we zien ook de uitdagingen voor robots om buiten in het veld te kunnen presteren, in weer en wind en met wisselende omstandigheden per perceel.’ Extra lastig is dat de doorlooptijd van de robot-ontwikkeling begrensd is. Omdat asperge een sterk seizoensgebonden product is, valt er slechts een beperkt aantal weken per jaar te testen onder praktijkomstandigheden. Kursten: ‘Toch ben ik zelf positief verrast over de snelheid waarmee de ontwikkeling van de AVL motion oogstrobot gaat. Onder andere bij de detectie van asperges, hoe snel de vision-herkenning die informatie kan inleren, de oogstmodules op de juiste manier worden gepositioneerd, en hoe de asperge wordt getransporteerd van het oogstbed naar de persoon die de machine bedient.’

Projectleider Toon Tielen (WUR): ‘Positief verrast over waar de techniek van de oogstrobot al toe in staat is.’

Vertrouwen op inzetbaarheid

Een uitdaging blijft nog wel om de betrouwbaarheid van de robot-inzet helemaal goed op orde te krijgen, zodat deze in het seizoen ook te allen tijde beschikbaar is. Want eventuele uitval bij technische problemen vormt echt een probleem, als de oogst geheel afhankelijk wordt van robots. ‘Er is dan geen ruimte meer om even een alternatieve oplossing te zoeken, zoals het inhuren van vervanging bij het uitvallen van een paar mensen bij handmatige oogst. Hij moet wel blijven werken.’ Kursten kijkt uit naar de resultaten van het lopende NPPL-project. ‘Dan gaan we zien hoe de oogstrobot presteert, waarbij we goed inzichtelijk krijgen wat hij aan kilo’s per uur kan oogsten, en wat de kwaliteit van die gerobotiseerd geoogste asperges is. En dat in vergelijking met handoogst.’

Steeds beter

AVL Motion is sinds 2018 bezig met de ontwikkeling van de autonome selectieve asperge oogstrobot. Mede-oprichter en CFO Raymond van den Bos zegt over de huidige versie van de AVL Compact S9000 oogstrobot: ‘Inmiddels kan die robot het oogsten al net zo goed, en volgens ons zelfs al beter, dan de mens. En getraind oogstpersoneel wordt niet nog beter. Daarnaast verbeteren de goede stekers ook niet vanzelf de oogstnorm en kwaliteit van minder presterende mensen. Terwijl de robot met zijn zelflerend algoritme steeds beter zal worden in kwaliteit van werken. Waarbij elke machine betrouwbaar op datzelfde hoogste niveau presteert. Ook het automatisch versnellen in rijsnelheid, op grond van de hoeveelheid asperges die de robot op een bed tegenkomt, kan nog geoptimaliseerd worden. Zodat de robot meer meters kan maken in dezelfde tijd. Al is die constante aanpassing in acceleratie nu al hoog.’ Dit leidt tot een capaciteit van circa een derde hectare per uur.

Mede-oprichter en CFO Raymond van den Bos van AVL Motion: ‘Inmiddels kan de robot het oogsten al net zo goed, en volgens ons zelfs al beter, dan de mens.’

Behoudend

Desondanks zijn aspergetelerstelers nog behoudend om te investeren in robotisering. Vorig jaar was een zeer uitdagend jaar, met extreem veel regen en weinig zonuren, wat resulteerde in lagere producties aan asperges. Waardoor tijdens robot-demonstraties de onzekerheid bleef of zo’n oogstrobot ook bij grotere gangbare hoeveelheden asperges wel in staat zou zijn om voldoende capaciteit en werkkwaliteit te leveren. Daarom is Van den Bos blij met het NPPL-project, dat de robotprestaties nu onafhankelijk en gevalideerd vergelijkt met handmatig oogsten. Niet alleen in oogstnormen, maar zeker ook in kwaliteitsresultaten. ‘Want daar is best weinig over bekend wat handstekers betreft. Bij een oogstrobot vallen alle beschadigingen direct op bij telers, omdat hij ook alle afval meeneemt. Maar wat en hoeveel handstekers precies aan afval en schade op het veld achterlaten, dat zie je niet.’ Verder zal aan het eind van het seizoen gaan blijken welke invloed gerobotiseerd of handmatig oogsten heeft op de aspergeplanten.