Farmmaps helpt bij hoge grasbenutting
Maatschap Hoogsteen boert biologisch. Hun uitdaging: zonder kunstmest veel gras van een goede kwaliteit oogsten. Farmmaps ondersteunt de maten daarin. Sinds ze biologische melk leveren, willen de maten het maximale uit hun eigen gras halen. Farmmaps helpt daarbij.
Dit jaar is melkveebedrijf van maatschap Hoogsteen-Brouwer in Nij Beets volledig omgeschakeld naar biologisch. De maten houden 145 melkkoeien op 78 hectare grond met honderd procent gras. ‘De kunst is om zonder kunstmest toch veel gras van een goede kwaliteit te produceren’, zegt melkveehouder Duco Hoogsteen. Hij merkt dat de omschakeling niet alleen een efficiëntere bemesting vraagt, maar ook optimalisatie van het graslandbeheer en de beweiding. Om hier meer grip op te krijgen, deed de maatschap in 2024 en 2025 goede ervaringen op met de Farmmaps Graslandgebruikskalender (zie onder-red.). ‘In de digitale kalender registreer ik per perceel wat ik daar heb gedaan. Onder andere wanneer is bemest, gemaaid, beweid, doorgezaaid en bekalkt. Ik kan pdf- of excelbestanden uitdraaien die mij veel inzicht geven. En het mooie is dat je terug kunt kijken, waarmee ik leerpunten heb voor bijsturing in het volgende seizoen.’ Hoogsteen wil volgend jaar ook graag meedoen aan het NPPL-project om het management van zijn grasland nog verder te verbeteren. Onder andere met de digitale gebruikskalender en de app Grip op gras. ‘Ik wil graag grasopbrengsten meten en nog beter registreren om de totale mestgift beter te verdelen. Dan kan ik de percelen die achterblijven wat meer bemesten. En percelen die het al goed doen met N-levering vanuit de veengrond wat minder’, zegt Hoogsteen.
‘Gebruik grasland-apps voor betere grasbenutting’
De Graslandgebruikskalender, ontwikkeld door Wageningen Livestock Research, is te vinden als app op de website van Farmmaps (www.farmmaps.net). Deze tool voor melkveehouders maakt een jaaroverzicht van het gebruik van graslandpercelen. Wanneer is welk perceel beweid, gemaaid en ingekuild? Wanneer en hoeveel is er bemest op maai- en weidepercelen? ‘De digitale graslandkalender is gratis. Als veehouders de kalender invullen, krijgen ze veel inzicht in hun graslandmanagement. Van bemesten, beweiden, beregenen tot voederwinning’, vertelt Herman van Schooten, ruwvoerexpert van Livestock Wageningen Livestock Research. Daarnaast is er de gratis Grip op gras-app die veehouders kunnen gebruiken op basis van grashoogtemetingen. De vastgelegde grashoogte wordt omgerekend naar droge stofopbrengst in kilo’s per hectare. Feedwedge zet dit samen met de groeivoorspelling op weidepercelen uit tegen de voor beweiding benodigde droge stofopbrengst. En het Maaivenster helpt om het juiste maaitijdstip te plannen door monitoring van de aanwezige droge stofopbrengst ten opzichte van de gewenste droge stofopbrengst bij de oogst. ‘De grasland-apps in Farmmaps helpen melkveehouders om hun graslandgebruik efficiënter te plannen, zodat ze gras optimaal benutten’, zegt Van Schooten. ‘Een goede planning voorkomt dat gras te lang blijft staan of juist te vroeg wordt gemaaid. Of dat percelen te lang of te kort worden beweid. Met gebruik van de apps kun je beter sturen en optimaliseer je de opbrengst en kwaliteit (droge stof, eiwitgehalte) van gras.’
NPPL-ruwvoerexpert Herman van Schooten
De hoofdmoot van het rantsoen is vers gras of graskuil. In de zomer voert Hoogsteen er een granen-premix bij en in de winter brok in de melkstal. Aan het basisrantsoen wordt energie (granen) en eiwit (peulvruchten) naar behoefte toegevoegd. Het krachtvoerverbruik is 20 kilo per 100 kilo meetmelk.
Weidegang met stripgrazen
De Friezen streven naar veel melk uit eigen gras. Voor biologisch is 180 dagen weidegang (8 uur/dag) verplicht. ‘In het seizoen moeten onze koeien zoveel mogelijk vers gras opnemen. Eind maart beginnen we met weidegang en vrij snel daarna voeren we ook vers gras op stal. Dit jaar hebben wij 201 dagen geweid met in totaal 2.010 uur.’ Er zijn drie blokken grasland: maaien, weiden en stalvoeren. ‘De weideblokken zijn vrij constant. We passen stripgrazen toe om de grasopname te stimuleren, met elke dag een nieuw stuk van 0,5 tot 1 hectare, afhankelijk van de hoeveelheid gras. We letten daarbij op het grasaanbod per perceel en kijken naar aantal uren weidegang en de grasbehoefte per koe in kg gras per koe per dag.’ In de 2×24 Dairy Master melkstal krijgen de koeien aanvullend een premix van granen of brok. ‘We voeren in het grasseizoen een granen-premix en in de winter brok in de melkstal. Aan het basisrantsoen voegen we energie (granen) en eiwit (peulvruchten) toe naar behoefte. Het krachtvoerverbruik komt uit op 20 kilo per honderd kilo meetmelk.’
In de digitale graslandkalender ziet Duco Hoogsteen aan de verschillende kleuren blokjes wanneer is gemaaid, bemest, beweid of bekalkt. `Het mooie is dat je terug kunt kijken, dat levert leerpunten op voor bijsturing in het volgende seizoen´.
Goede stikstofbenutting
In 2019 zijn de maten na de eerste snede gras gestopt met kunstmest strooien. ‘We bemesten nu niet meer dan dertig kuub drijfmest per hectare, meestal voor begin juli zowel voor maai- als weidepercelen. We verdelen dit over drie tot vier porties van tien kuub per keer bovengronds.’ Dit jaar hebben ze vijf sneden gras geoogst met een geschatte opbrengst van in totaal 9.800 kilo gras per hectare. ‘Toen we nog kunstmest strooiden, zaten we altijd op twaalf ton grasopbrengst per hectare.’ In 2025 was de graskwaliteit met gemiddeld 160 RE goed. Met een ureumgehalte van 16 in de melk lijkt de stikstofbenutting ook goed. ‘Ik streef naar een RE-gehalte van 150 in onze graskuil, meestal zit het tussen 160 en 170.’ Op basis van uitgebreide bodembemonstering en een mestmonster elk voorjaar, komt er ook een mineralenmix met de veldspuit op het grasland om een mineralengebrek in gras te voorkomen. Het maaien van gras begint in de eerste week van mei, waarbij de maten om de vier weken maaien. Alle gras persen de maten in ronde balen. In 2025 leverde dat 1.400 ronde balen op met 350 tot 400 kilo droge stof per baal. ‘We zijn overgestapt op ronde balen, omdat er naar verhouding meer suiker in de graskuilen kwam vanwege een lichtere N-bemesting. We konden de broei niet uit de kuilen houden. Nu kunnen we droger inkuilen en dat zorgt voor meer bestendig eiwit in de graskuil wat de koe beter kan benutten.’
In het veenweidegebied ten westen van Drachten ligt Molkfeebedriuw Beatrix Zathe van familie Hoogsteen-Brouwer. De hoge stikstofnalevering van de veengrond maakt deze locatie geschikt voor een biologische productiewijze en de teelt van gras met voldoende eiwit.
Verder verbeteren
Voor graslandvernieuwing stellen de maten eigen graskruidenmengsels samen. ‘We vernieuwen jaarlijks tien procent van het grasland met speciale machines. Onder andere met smalle weegbree en klavers voor de smakelijkheid en 25% rietzwenk voor diepe beworteling en meer opbrengst.’ Overige percelen worden elk voorjaar doorgezaaid met Engels raaigras (tetra). Om de mestkwaliteit te verbeteren, zuurt hij de drijfmest aan met een mengsel van verschillende bacteriën. ‘Een lagere pH zorgt voor minder ammoniakemissie en minder N-verliezen.’ Het streven is een C:N-verhouding in de mest > 10. Volgend jaar willen de maten ook gaan werken met de Grip op Gras-app en grashoogtemetingen uitvoeren. ‘Daarmee kunnen we grashoogtes en grasopbrengsten vastleggen. Dat geeft nog meer inzicht waar ons gras het beste groeit en daar kan ik de bemesting dan op afstemmen. En met inzicht in het grasaanbod per perceel kan ik de volgorde in beweiding optimaliseren. Net als de maaimomenten op basis van de voorspelde hoeveelheid gras. Wij maaien lichte sneden gras met een maai-interval van maximaal vier weken, anders gaat ruwbeemd het gras overheersen.’
Duco Hoogsteen (30) heeft in maatschap met zijn vrouw Marieke (28) en zijn schoonvader Folkert Brouwer (57) een melkveebedrijf in Nij Beets (Fr.). Sinds ze biologische melk leveren willen de maten het maximale uit hun eigen gras halen.
Door op “Plaats reactie” te klikken ga ik akkoord met
de gebruikersvoorwaarden en de Privacy Policy.