‘Kom uit de waan van de dag’

Of het nu 2030 of 2035 is: de uitdagingen voor de landbouw zijn hetzelfde. Minder uitstoot, minder arbeid, minder middelen. En robotisering als oplossing? De Akkerbouwdag (4 juni) is dé gelegenheid om informatief na te denken over boeren in de (nabije) toekomst. Een dag niet alleen voor akkerbouwers, ook voor melkveehouders, adviseurs, bollentelers en bioboeren. 2030 is al vijf oogsten vanaf nu. En akkerbouwers hebben maar één teelt per jaar om te experimenteren.

Twee keer eerder werd de Akkerbouwdag gehouden (in Dronten en Nijkerk) en drie keer was er het Future Farming & Food Experience event (Boerderij van de Toekomst & NPPL). In 2025 voor het eerst samen als één evenement. Logisch omdat er ook in de akkerbouw het steeds meer een integreren is van bestaande en nieuwe technieken. Het is dan ook niet alleen een dag voor high-tech machines. Ook vragen die vandaag de dag leven als: hoe kun je als akkerbouwer je stikstofefficiëntie verhogen en wat zijn de opgaven voor de uienteelt voor komende jaren? En wat zijn de oplossingen? Ja, er is aandacht voor nieuwe machines en robotisering (drones, laserwieden), maar ook de gangbare teelt uit de oude Akkerbouwdag speelt een grote rol op 4 juni. Niet voor niets is de ondertitel van de Akkerbouwdag: inspiratie voor vandaag en morgen.

Future Farming & Food Experience 2024.

Waan van de dag

Voor één van drijvende krachten achter de Akkerbouwdag, Pieter de Wolf van de Boerderij van de Toekomst, is de Akkerbouwdag een middel om met elkaar in gesprek te komen. En om even uit de waan van de dag te stappen. ‘Beleidsmakers en boeren die elkaar niet zo snel ontmoeten, komen elkaar hier tegen. Hoe mooi is het om je zorgen van morgen met elkaar op een informele manier te delen.’ Want die zorgen zijn er. Behalve dat de Akkerbouwdag een event is dat moet inspireren met nieuwe technieken en machines, is het ook een dag waarop akkerbouwers hun vragen over de toekomst kunnen stellen, en hopelijk ook al wat antwoorden kunnen vinden. Pieter de Wolf: ‘We zien dat het aantal gewasbeschermingsmiddelen drastisch aan het teruglopen is omdat ze domweg niet meer toegelaten worden. En alternatieve zijn er vaak niet. Hoe ga ik dan als akkerbouwer zorgen voor een gezonde opbrengst van de teelt in de toekomst?’ Andere ontwikkeling die Pieter de Wolf ziet, is dat het niet meer vanzelfsprekend is dat elk jaar de opbrengst van een gewas stijgt door betere rassen. ‘We zien zelfs (in bijvoorbeeld uien en aardappelen) dat er opbrengstdalingen zijn. We leveren in. Wat onder meer gevolgen heeft voor leveringszekerheid.’ Er gaat een complex aan redenen achter schuil, zoals weersinvloeden en klimaat. Onderwerpen die ook op de Akkerbouwdag ter sprake komen onder meer in de vraag-maar-raak-sessies. De Wolf: ‘Mijn missie van de dag is dat akkerbouwers na de Akkerbouwdag naar huis gaan en hun vragen over de toekomst met andere bezoekers hebben gedeeld. En hopelijk doen ze ook inspiratie op voor nieuwe inzichten en oplossingen.’ Robotisering is ook niet dé oplossing volgens De Wolf: ‘Dat zien we hier bij de Boerderij van de Toekomst. Als je veel onkruid hebt, kan de robot dat ook niet oplossen. Je moet de basis op orde hebben zodat de robot zijn werk kan doen om de laatste onkruiden op te ruimen.’

Voorjaarsnota

Uit de Voorjaarsnota van het kabinet blijkt dat er 75 miljoen euro wordt uitgetrokken voor robotisering en digitalisering. Voor André Hoogendijk (BO Akkerbouw) gaat daar (hoewel we oog moeten blijven houden voor gangbare teelten) een duidelijk signaal van uit. ‘De overheid ziet in robotisering de toekomst van de Nederlandse landbouw. Zowel om met minder gewasbeschermingsmiddel uit te kunnen als om het probleem van arbeidsmigratie aan te pakken.’ Los van het geld uit de Voorjaarsnota is er ook het NextGen Hightech programma waar wordt geïnvesteerd in robotisering in de akkerbouw. Hoogendijk daarbij over het belang van de Akkerbouwdag: ‘De akkerbouw heeft het probleem dat ze maar één teelt per jaar hebben. We zijn goed op weg om de doelen te halen, maar er is wel versnelling en opschaling nodig. We hebben korte tijd om te leren. Mijn appel is: ga nu testen en proberen. 2030 klinkt ver weg maar is vijf oogsten vanaf nu. Eigenlijk kun je geen jaar meer overslaan om niet te testen.’ Volgens Hoogendijk zorgen investeringen niet voor koudwatervrees bij akkerbouwers rondom techniek en data. ‘Het gaat financieel best goed in de sector. Ik denk dat het veel meer is: zoeken wat bij mijn bedrijf past. Je hoeft ook helemaal niet direct naar volledig autonoom. Er zijn ook toepassingen voor achter je trekker. Maar experimenteer nu vooral.’ Wat geldt voor minder middelen en minder arbeid, geldt feitelijk ook voor een ander speerpunt van de overheid: doelsturing. In de Voorjaarsnota is daarvoor 80 miljoen euro voor gereserveerd. Hoogendijk: ‘Dat is eigenlijk iets dat heel goed bij de boer past. De boer wil ook sturen op output van zijn perceel met zo min mogelijke input. De boer wil ook minder nitraatuitspoeling voor betere waterkwaliteit. Nitraat kan beter in de plant blijven. In die zin ondersteunen de overheidsdoelen juist de missie van de boer. De akkerbouwer doet eigenlijk altijd al aan doelsturing. Maar ontwikkelingen gaan snel. Het is dus wel zaak om bij te blijven.’

Waar in 2022 de eerste editie van de Future Farming & Food Experience nog slechts een handvol modellen veldrobots liet zien, is het aanbod inmiddels sterk gegroeid. Eén van de robots die eruit springt, is de vernieuwde WEAI-wiedrobot van het Zweedse Ekobot .

Zoektocht

En de Akkerbouwdag helpt daarbij. Pieter de Wolf: ‘Voor de boer die bezig is met een zoektocht hoe het anders kan, is de Akkerbouwdag bij uitstek een plek om informatie te halen. We hoeven geen 10.000 bezoekers. We willen het informele karakter behouden om zo met elkaar in dialoog te komen.’ Co-organisator Corné Lugtenburg (WUR): ‘Vijf jaar geleden hadden we niet kunnen voorspellen dat nieuwe oplossingen zo snel op zouden komen. Dat gaat niet anders worden. De toekomst van de landbouw is akelig dicht bij. Goed om je daar op voor te bereiden, bijvoorbeeld tijdens de Akkerbouwdag.’ De Wolf: ‘De toekomst van de landbouw is een zoektocht naar “hoe kan het wel”. De Akkerbouwdag is een uitgelezen kans om je voor te bereiden op de toekomst.’ Met nieuwe techniek, maar zeker ook met kleine aanpassingen van al lang toegepaste teelmethoden.

Naast robotisering en nieuwe technieken is er op de Akkerbouwdag ook alle ruimte voor meer klassieke vormen van akkerbouw.