NPPL-Robottour: inspiratie en ‘een AI-agent voor alle papieren rompslomp van een boer’

De NPPL organiseerde 13 augustus een bustour om de ontwikkeling rond robotisering in de landbouw ook in de praktijk zichtbaar te maken. Met een demo met een Agbot bij NPPL-deelnemer Vermuë, een werkbezoek aan precisie-pionier Jacob van den Borne en een rondleiding bij robotleverancier AgXeed. Een inspirerende dag met een geïnteresseerd publiek. En bodemverdichting en een tekort aan arbeid als belangrijkste drijfveren achter de aanschaf voor een robot.

Zelfs uit België waren ze gekomen. ‘Het is goed om eens een dag op een andere manier naar de landbouw en je eigen bedrijf te kijken’, gaf deze Belgische akkerbouwer als verklaring voor zijn deelname aan de robottour. ‘Dit biedt een frisse blik.’ En het was niet alleen een akkerbouwpubliek dat zich had ingeschreven voor deze tour waar zich zo’n vijftig geïnteresseerden voor hadden aangemeld. Ook twee melkveehouders uit Zuid-Holland waren er. In dat gebied wil de overheid het grondwaterpeil verhogen waardoor zware machines een probleem worden in combinatie met dreigende verdichting van de bodem. Mogelijk bieden lichtere machines (zoals de AgXeed robot) dan een oplossing. ‘We worden wel gedwongen om te kijken naar andere oplossingen.’ Ook arbeid speelt een steeds grotere rol bij het overstappen op robots. Of mensen zijn niet te vinden, of willen niet op incourante uren. ‘Robots werken altijd door.’

Robot in de praktijk

De robottour begon bij NPPL-deelnemer Marijn Vermuë in Werkendam. Vermuë test dit jaar de AgXeed robot en de tourdeelnemers konden de robot live aan het werk zien en van Vermuë horen hoe hij de machine ervaart. ‘Ja’, zegt een deelnemer -als hij kijkt naar de AgBot die met een ‘slimme’ cultivator een graanstoppel diagonaal bewerkt-, ‘zo’n robot zou op een gegeven moment ook voor ons bedrijf wel wat kunnen zijn. Werk hebben we er genoeg voor.’ Hij is vanuit de Hoeksche Waard naar Werkendam gekomen. Maar de akkerbouwer heeft ook niet het gevoel dat hij met de aanschaf vooraan hoeft te staan. Uit de toelichting van akkerbouwer Marijn Vermuë begrijpt hij dat het allemaal nog niet kant en klaar is. ‘Er moet nog van alles worden opgelost.’ Vrijwel zonder uitzondering noemen bezoekers van AgBot-demonstratie bij Vermuë Akkerbouw de almaar toenemende krapte aan arbeid op piekmomenten op het akkerbouwbedrijf, als grootste drijfveer achter hun interesse in robotisering. En die krapte wordt dan in één adem genoemd met de wens de bodemverdichting door bewerkingen te minimaliseren.

Marijn Vermuë laat in Werkdam tijdens de NPPL-bustour zien wat de AgXeed in de praktijk doet.

Precisie is de toekomst

Een tussenstop tijdens de bustour was er vervolgens bij precisie-pionier Jacob van den Borne. Het bezoek werd ontvangen in de indrukwekkende, gekoelde nieuwbouw van de VDBorne Campus in Reusel. Het splinternieuwe kenniscomplex ligt pal naast de enorme aardappelopslagloodsen van Van den Borne Aardappelen. Op de ruim 900 hectare in Nederland en België is de teelt van 550 hectare fritesaardappelen het hoofdbestanddeel, aangevuld met maïs en granen. Jacob begon hier in 2009 met precisielandbouw en beproefde sindsdien onafgebroken nieuwe technieken. Van drones en GPS-systemen tot bodemscanners en sensoren. Alles wordt ingezet om data te verzamelen, te analyseren en het teeltproces te optimaliseren. In de speciale presentatieruimte vertelde Jacob over zijn ervaringen. ‘Als je percelen huurt, weet je helemaal niks over de historie qua bemesting en dergelijke. Van zestig percelen teeltregistratie bijhouden lukt misschien nog in Excel, maar bij honderdtwintig percelen van gemiddeld 3,5 hectare – vaak ook nog zeshoekig in plaats van mooi rechthoekig – dan kun je niet zonder digitalisering en precisielandbouwsystemen.’ Efficiënter werken is voor Jacob de belangrijkste drijfveer om nieuwe technologie te testen. Zo worden variabele bemesting en gewasbescherming volledig gestuurd op gemeten velddata.

Jacob van den Borne legt uit hoe hij tegen precisielandbouw aankijkt.

Primeur: AI voor boerenadministratie

Op de vraag welke rol hij ziet voor kunstmatige intelligentie, verraste Jacob de groep met een primeur: ‘Ik wil een AI-agent ontwikkelen die alle papieren rompslomp van een boer volledig automatiseert. Door de steeds strengere regelgeving zijn wij telers daar enorm veel tijd aan kwijt, terwijl we onze tijd moeten steken in onze teelten en in de status van bodem en gewas.’ Een aanwezige akkerbouwer riep direct dat hij meteen een abonnement zou nemen zodra zo’n AI-boekhoudrobot beschikbaar is. Jacob kon nog geen lanceerdatum noemen, maar het idee illustreert zijn visie om nieuwe technologie ook in te zetten voor administratieve verlichting waar juist het merendeel van de boeren een bloedhekel aan heeft.

Multifunctionele robots

Jacob van den Borne heeft al jaren ervaring met autonome systemen. In 2017 werd een Fendt 210 P Vario uitgerust met het Precision Makers-pakket. Daarmee kon de trekker volledig autonoom bodemscans uitvoeren met de Dualem 21HS-bodemsensor (meting in zes dieptelagen) en de Medusa Gamma-sensor (analyse van textuur en organische stof). Jacob van den Borne: ‘Bodemscans maken is saai werk dat je soms snel wilt afraffelen, maar dat wil je juist niet als je betrouwbare data wilt.’ Na enkele jaren stopte het project onder andere door het wegvallen van ondersteuning, toen Precision Makers werd overgenomen door John Deere. Recente ervaringen deed Van den Borne op met de Robotti en de Agbot van AgXeed. De AgXeed scoort volgens hem hoog op software en interface, maar bleek in de praktijk logistiek voor hem te bewerkelijk door transport via een dieplader. Voor hem ziet Van den Borne meer in meerdere kleine, multifunctionele robots, die ‘bij wijze van spreken mijn moeder met auto en aanhanger eenvoudig naar verschillende percelen kan brengen’. Voor wie minder transportsores heeft is een AgXeed mogelijk wel een interessante oplossing.

Waterkwaliteit innovatie

Achter de campus liet Jacob van den Borne een proefopstelling zien voor een volautomatisch waterwisselsysteem. Real-time sensoren meten stikstof- en chemische stoffen in het afvoerwater van een perceel. Worden normen overschreden, dan wordt het water omgeleid naar een speciaal aangelegd biobed met zuiverende plantensoorten. Jacob: ‘We worden nu afgerekend op slechts een paar meetpunten voor emissies van stikstof en gewasbeschermingsmiddelen. Dat is niet realistisch. Ik wil bewijzen dat het beter en nauwkeuriger kan.’

Het waterzuiveringssysteem van Van den Borne.

Naar Grubbenvorst

De tour werd afgesloten met een bezoek en rondleiding aan de fabriek van AgXeed in Grubbenvorst. Joris Hiddema vertelde waar AgXeed vandaan komt en hoe het zich ontwikkelt. Momenteel wordt er per week een Agbot afgemonteerd. Zijn pleidooi aan het einde van de tour sloot naadloos aan op de missie van de NPPL. De NPPL wil door nieuwe machines te testen op het erf én met feedback van de boer, kijken of robots klaar zijn voor de markt en/of nog aanpassingen behoeven. Hiddema: ‘Ontwikkelen doe je samen. Leverancier en boer.’Volgens Hiddema heeft de boer eerder behoefte aan lichtere en simpeler machines dan aan steeds grotere machines, wat de trend is. En techniek is ook maar een deel van de oplossing, hield hij zijn gehoor voor. De bustour was een mooi voorbeeld van dat ‘samen’ optrekken. Door samen met boeren te kijken hoe robotisering zich ontwikkelt én te luisteren naar hun (ervarings)verhalen, kom je samen verder. Of in woorden van Jacob van den Borne: ‘Techniek helpt om beter te boeren, maar uiteindelijk moet je toch je handen vuil maken.’

Een rondleiding door de fabriek van AgXeed in Grubbenvorst.