Autonome trekker actief tijdens peenoogst

Kun je een autonoom gemaakte trekker in een uur instrueren hoe je onbemand een wortelkar met daarop kisten peen van perceel naar erf rijdt en andersom? NPPL-R testte het tijdens een praktijkproef in de (peen)oogst.

Het antwoord op de vraag of je een autonoom gemaakte trekker in een uur kunt instrueren hoe je onbemand een wortelkar met kisten peen van perceel naar erf kunt rijden en andersom, luidt: ja. Dat blijkt uit een eerste NPPL-praktijkproef halverwege november met het iQuus Autonomy systeem van GPX Solutions bij akkerbouw- en loonbedrijf Cerfontaine in Berg en Terblijt (L.). Technisch werkt en lukt het. ‘Het idee is om daarnaast ook de impact van oogstwerkzaamheden op de bodemstructuur te beperken dankzij slimme en intelligente planning van afvoerroutes’, zegt NPPL-expert en akkerbouwer Koen van Boheemen. Hij voerde samen met GPX Solutions en chauffeurs van Cerfontaine de eerste proeven uit.

Dynamisch opnemen en afspelen

Voor de proef is gebruikgemaakt van de Fendt 516 met iQuus Autonomy die dit jaar in het kader van NPPL bij verschillende gebruikers in Nederland is ingezet. Normaal gezien wordt de door de trekker autonoom af te leggen route daarbij gepland vóórdat het voertuig onbemand op een perceel aan het werk gaat. Tijdens de praktijkproef in Berg en Terblijt is een andere mogelijkheid van het systeem benut: het bemand afleggen en tegelijkertijd opnemen van routes om die later onbemand te laten herhalen door de trekker. In dit geval betreft dat routes en snelheden inclusief afremmen/stoppen en starten/versnellen. Het (eventuele) schuinstellen van het platform op de wortelkar voor het vullen van kisten dan wel het afnemen en plaatsen van kisten door een vorkheftruck, gebeurde door medewerkers van Cerfontaine. Deze methodiek van opnemen en afspelen, ofwel het teach & playback principe, wordt al langer toegepast voor onbemand werken maar is inmiddels een stuk verfijnder dan voorheen. Zo kun je tegenwoordig na opname elementen uit een route aanpassen als de omstandigheden wijzigen of als het terrein daarom vraagt. Bijvoorbeeld eerder stoppen of later starten, een gedeeltelijke routewijziging, of een snelheidsaanpassing om gaten of gladde gedeeltes op een perceel veilig te kunnen passeren.

Onbemand een wortelkar met kisten peen vervoeren van een perceel naar erf is heel goed mogelijk. Dat blijkt uit een eerste praktijkproef met het iQuus Autonomy systeem van GPX Solutions.

Twee routes, twee snelheden

Een voorwaarde voor het doen van de praktijkproef, was het vinden van een perceel peen dat bereikbaar is zonder over de openbare weg te hoeven rijden. Onbemand een openbare weg gebruiken of kruisen is wettelijk namelijk niet toegestaan. Halverwege november deed die gelegenheid zich voor en zijn twee routes opgenomen. Route 1 voor onbemand vervoer van de wortelkar met lege kisten vanaf het lospunt op het erf via verschillende paden en over een gedeelte kopakker naar de dichtstbijzijnde hoek van het perceel peen. Route 2 betrof dezelfde afstand in omgekeerde richting met een kar met kisten gevuld met peen. Van Boheemen: ‘Technisch gezien hadden we die route ook ineens op kunnen nemen en er vervolgens voor te kiezen om de route op te knippen, maar we kozen gemakshalve voor twee routes.’ Een andere keuze was om beide routes met een lage snelheid van 4 km/u op te nemen en die waar mogelijk met 10 km/u te laten ‘afspelen’. ‘Gedeeltes van de routes en de kopakker waar een snelheid van 10 km/u niet wenselijk of wellicht zelfs onveilig kon zijn met een kar met volle kisten, konden zo met een snelheid van 4 km/u afgelegd worden. Denk aan delen met gaten of kopakkerdelen die relatief glad waren (geworden).’

Beide routes zijn met een snelheid van 4 km/u opgenomen en waar mogelijk met 10 km/u ‘afgespeeld’. Delen waar een snelheid van 10 km/u niet wenselijk of onveilig kon zijn voor een kar met volle kisten, konden zo met een snelheid van 4 km/u afgelegd worden.

Het werkt gewoon

Terugkijkend kan zonder meer gezegd worden dat het systeem in staat is om onbemand kisten met geoogste peen te vervoeren van perceel naar erf. En dat is zeker gezien het feit dat het iQuus Autonomy systeem niet specifiek ontwikkeld is of geüpdatet werd voor deze toepassing, een pluim voor de flexibiliteit van het systeem. Van Boheemen: ‘Als je een trekker of ander voertuig met het iQuus-systeem erop hebt staan, dan is het een kwestie van routes opnemen en gaan. Plug en playback zeg maar. Zo eenvoudig is het. Dat de radar die de veiligheid mede moet bewaken een bewegende/wuivende groenbemester zag als een potentieel obstakel, is een kwestie van afstelling en filtering. Bovendien zou je normaal gezien niet door een groenbemester rijden zoals we in dit geval wel hebben gedaan.’

Terugkijkend had de routing op het erf nog wat flexibeler ingericht kunnen worden om kortstondig bemand verplaatsen van de trekker daar zoveel mogelijk te vermijden.

Kan nog efficiënter

Van Boheemen vervolgt: ‘Achteraf bezien hadden we de proef nog efficiënter kunnen uitvoeren. Als we de gehele kopakker onderdeel van de route hadden gemaakt, dan had de trekker dichter bij de juiste gang op het perceel kunnen stoppen. Dan had de trekker onbemand vanaf elk gedeelte van de kopakker kunnen werken in plaats van enkel vanaf de hoek van het perceel die het dichtst bij het erf lag. Nu reed een van de medewerkers van Cerfontaine de trekker telkens naar en vanaf die hoek van het perceel. Op dat moment stond de rooier stil en dat gaat ten koste van de efficiëntie en het doel om arbeidsverlichting te bieden. Ook op het erf kunnen we de routing denk ik nog wat flexibeler inrichten om kortstondig bemand verplaatsen van de trekker daar zoveel mogelijk te vermijden.’

Koen van Boheemen: ‘De conclusie is dat het kan, potentie heeft en met kleine aanpassingen nog veel beter gaat. Als je een trekker of ander voertuig met het iQuus-systeem erop hebt staan, dan is het een kwestie van routes opnemen en gaan.‘

Spoorvorming en monitoring

Het systeem was dermate nauwgezet in staat om de opgenomen routes te volgen dat dit voor de bodemstructuur en -verdichting juist nadelig uit kan werken. Van Boheemen: ‘Als chauffeur zoek je bewust telkens een iets andere route. Dit is iets waar we samen met GPX Solutions naar gaan kijken om de routeplanning wat dynamischer te maken. Rekening houdend met de beschikbare ruimte langs gewassen, gebouwen, palen en andere elementen en obstakels.’ Informatie over een machine, werktuig of in dit geval een wagen verstrekken en toevoegen aan het iQuus-systeem om zo gebruik te maken van slimme werktuigen, zou een waardevolle toevoeging zijn, zo vertelt Van Boheemen: ‘Op dit moment heeft en benut het iQuus-systeem geen informatie over een machine of aanhanger die achter de trekker hangt. Met een kipwagen of wortelkar zal dat hoe dan ook beperkte informatie zijn, maar denk bijvoorbeeld aan monitoring van de spoorvolging van de wagen en of zo’n wagen vlak blijft. Wortelkarren op smalle spoorbreedtes zijn namelijk relatief gevoelig voor kantelen. Daarnaast is (abrupt) afremmen of stoppen voor bijvoorbeeld een obstakel ook geen goed idee omdat de vracht dan kan gaan schuiven en/of kantelen. Maar hoe deze informatie te interpreteren en mee te nemen in het systeem en/of in de veiligheid, dat is nog een uitdaging op zich.’ De conclusie is voor Van Boheemen, dat het kan, potentie heeft en met kleine aanpassingen nog veel beter gaat. ‘Daarbij kun je ook denken aan het gebruik van bestaande AB-lijnen voor transport van en naar de kopakker. Daar willen we graag mee aan de slag en we gaan GPX Solutions zeker vragen om hierin mee te denken.’

Voor de proef zijn de af te leggen routes eerst bemand afgelegd en tegelijkertijd opgenomen, om die later onbemand te laten herhalen door de trekker.